Alweer bijna een maand...

Ik had vroeger een gedichtenbundel met als titel: als je goed om je heen kijkt, zie je dat alles gekleurd is. Een titel met een achterliggende, symbolische betekenis, waarin kleur symbool staat voor diepte en diversiteit. Het gaat zeker op voor Bonaire. Het valt me op dat alles op het eiland zo gekleurd is. Het water is helderblauw, de lucht op de meeste dagen ook. Vogels, vissen en hagedissen komen in alle mogelijke kleuren van de regenboog voorbij. Het straatbeeld van Kralendijk wordt bepaald door kleurrijke voorgevels en decoraties. Het volgende wat opvalt, als je goed om je heen kijkt, is de vriendelijkheid en de vrolijkheid van de mensen. Het lijkt wel alsof iedereen lacht en gelukkig is. Er wordt altijd gezwaaid, gegroet en/of getoeterd naar elkaar, ook al heb je die persoon nog niet eerder gezien. Dat is mijns inziens wat Bonaire mooi maakt. Gisteravond werd ik overigens op de vingers getikt door een Bonairiaanse man in een snèk, nadat ik had medegedeeld van Bonaire te houden. Dat kon simpelweg (nog) niet, was zijn mening. Volgens deze beste man zeggen alle ‘bezoekers’ en ‘passanten’ van het eiland te houden zonder Bonaire écht te kennen, zonder te weten en te voelen wat het betekent om een Bonairiaan te zijn. Een interessante stelling, maar wat betekent het dan eigenlijk?

Regelmatig stel ik mijn gesprekspartners deze vraag: wat maakt iemand Bonairiaans, en wat is nu typisch Bonairiaans. Dit is één van de pijlers van mijn onderzoeksvraagstelling. Om deze vraag aan een ander te mogen stellen, moet ik echter ook naar mezelf kijken en bepalen wat mijns inziens écht Nederlands is, wat mij écht Nederlands maakt. Dit lijkt op Maxima's zoektocht naar ‘de’ Nederlandse identiteit, die zij niet bleek te kunnen vinden. Het punt is dat er honderden antwoorden mogelijk zijn die allemaal even waar zijn. Dit is op Bonaire niet anders. Menig duiker zal stellen dat Bonaire een duikeiland is, de kentekenplaten op de auto’s bevestigen dit (divers paradise). Voor anderen is Bonairiaans-zijn echter gefundeerd in folklore, geschiedenis, muziek en dans, gemeenschappen overseas of in familieverbanden. Ik ontmoet mensen die zeggen dat Rincon het enige echte Bonaire is. Nederlanders die hier komen zien kansen en investeringsmogelijkheden en beschouwen Bonaire als een island of opportunities. Een grote groep beschouwt de Bonairiaan als levend van, uit en met de nauur: vissen met niks anders dan een draad, een haakje en wat (levend) aas, leguanen vangen en eten of simpelweg een dag doorbrengen in de natuur of op de kunuk. Even helemaal back to basic. Ik vind het mooi om te zien hoe mensen met zo ogenschijnlijk weinig hun tijd door kunnen brengen. Zo werd vandaag een deel van de pier gerestaureerd en dit bleek een ware attractie. Families zaten langs het water om dit schouwspel te kunnen volgen, onder het genot van bier, cola en chips. Het is een bepaalde ontspannenheid, een eenvoudig geluk en een ongedwongen vrijheid, wat Bonaire mijns inziens maakt zoals het is. En dit lijkt iets te zijn wat iedereen deelt, maar een ieder op zijn of haar eigen manier beleeft en uitdraagt.

Afgelopen week raakte ik in Divi Flamingo aan de praat met een stel uit de achterhoek. Ik vertelde hen over mijn onderzoek en hij wist mij te vertellen dat Henk Kamp (commissaris van de BES-eilanden) die avond een lezing zou geven in Rincon. Dat nieuwtje had mij om de één of andere reden niet bereikt, maar het leek me een leuke activiteit voor na City’s happy hour. Bovendien een uitgestreken kans om Henk Kamp eens te ontmoeten en een paar woorden met deze spraakmakende meneer te mogen wisselen. Henk (hij heette toevallig ook Henk) ging er sowieso heen, samen met nog een Nederlands echtpaar. Dus ik vroeg of ik mee mocht (rijden). En dat kon. Zodoende stond ik om stipt zeven uur voor het megaluxe resort vanwaar we zouden vertrekken. Ik weet inmiddels feilloos de weg naar Rincon te vinden, ik moest dan ook voorin, maar daar eenmaal aangekomen, …bleek er helemaal geen activiteit te zijn! Na gebeld te hebben met de organisatie werd ons verteld dat de lezing bij Jong Bonaire gehouden zou worden. Ook dat wist ik te liggen, dus de twintig kilometer terug richting Kralendijk weer ingezet. Maar op een dansles na, bleek ook hier weinig gaande. Weer bellen met de organisatie en er werd ons verzekerd dat het bij Jong Bonaire was. En tja, dan moet je er maar gewoon vanuit gaan dat je zelf niet achterlijk bent… Uiteindelijk bleek het in de buitenwijk Antriol te zijn, maar eer we daar achter kwamen lag Henk Kamp waarschijnlijk al op één oor. Wel een bijzondere avond gehad. Na afloop nog gaan ‘borrelen’ (het spijt me zeer, maar wat een kakwoord!) in het resort en toen ben ik weer thuis afgezet. Later hoorde ik van iemand dat de discussie die na de lezing op gang kwam heftig verlopen was, waarin het slavernijverleden opnieuw leven ingeblazen werd en waar een enkeling uit zijn vel sprong. Buitengewoon jammer dat ik er niet bij was…

Voor Jong Bonaire verkoop ik op het moment kaartjes voor Arte di Palabra, een festival waarbij jongeren zelfgeschreven poëzie en verhalen voordragen. Binnenkort zal er een competitie plaatsvinden en de drie winnaars gaan dan door naar de finale te Curaçao. Doel van het project is het stimuleren van Papiaments en het creëren van bewustwording en trots met betrekking tot de eigen taal. Voor mij is het echter ook een leuke manier om in contact te komen met allerlei mensen. Kaarten verkopen voor Jong Bonaire geeft sowieso een ingang, omdat iedereen Jong Bonaire kent en er één of meer kinderen hebben rondlopen (of er zelfs gezeten hebben), maar het geeft ook een reden om mensen aan te spreken zonder al te wanhopig over te komen. 

Gisteren (vrijdag) moest ik naar Mangazina di Rei, te Rincon, voor een interview met de mensen die daar werken. Meestal kan ik vanuit Kralendijk met Danilo meerijden, omdat hij ’s morgens toeristen van de cruiseboot ophaalt. Vandaag lag er echter geen boot en omdat ik Danilo niet telkens op wil zadelen met mijn gebrek aan vervoer, besloot ik voor een dag een auto te huren. Een Kia Picanto, laat ik die nu altijd al willen hebben! Omdat de afspraak pas voor in de middag stond, besloot ik gelijk maar van de gelegenheid gebruik te maken om het eiland rond te rijden. Ik moet zeggen, Bonaire is klein en in een ochtend kom je veel tegen! Nu heb ik eindelijk wat van de voornaamste attracties van het zuidelijke eilanddeel gezien. Overigens is rijden op Bonaire een sport. Ik geloof dat de Bonairianen twee manier van rijden onderscheiden: van A naar B rijden, en autorijden. Van A naar B rijden doet iedereen, dat gaat zoals we gewend zijn. Maar autorijden is feitelijk racen, en vooral de weg naar Rincon leent zich hier uitstekend voor. Reed ik nog heel rustig Kralendijk door en uit, zwaaiend en toeterend uiteraard, op de weg naar Rincon wordt er gekleefd en ingehaald. En jawel hoor, het duurt niet lang voor ik langs een ongeval rijd, …auto op zijn zijkant en wat beduusde mensen eromheen. Waarschijnlijk, zo vermoed ik, heeft iemand op de rem moeten trappen voor een ezel, of een geit, die ineens de weg overstak. En daar moet je dan wel op berekend zijn. Uiteindelijk overigens goed en wel aangekomen in Rincon, nuttige gesprekken gevoerd in Mangazina di Rei en wat gedronken in een Rinconeese snèk. Rincon is, in vergelijking met Kralendijk, nog erg authentiek. Het dorp, overigens de oudste nederzetting van de Nederlandse Antillen, is in zijn geheel niet gericht op toerisme en op een enkeling na, wonen er geen niet-Bonairianen. Er heerst relatieve armoede, mensen hebben elkaar hier nodig en dit maakt misschien dat tradities in stand blijven en normen en waarden hoog in het vaandel staan. Tijdens één van mijn voorbereidende gesprekken in Nederland, werd mij verteld dat ik beter in Rincon had kunnen zitten daar ‘de’ Bonairiaanse cultuur hier beter bewaard is gebleven. Vanmorgen moest ik mijn auto(tje) weer terug geven, met pijn in het hart. Want God, wat een gevoel van vrijheid geeft een auto. Maar daar ik echt geen geld heb om permanent te huren of te kopen, zal ik af en toe maar gewoon een dagje moeten pikken!

Tja, ik zou nog wel drieduizend woorden kunnen typen, …over het interview en de lunch die ik met een pastoor heb gehad. Karin bij de pastoor, het moet toch niet veel gekker worden! :) Maar zonder dollen, een bijzonder aardige man met een duizelingwekkend mooie dochter, en mijn beste interview tot zover. En nu is het alweer weekend. Gisteren een soort snèkkentocht gemaakt met Jimmy, vanavond ben ik naar een barbecue gegaan (op uitnodiging van Merel) waar ik ineens met Glenn Thodé (de gezaghebber/burgermeester van Bonaire!) in gesprek bleek te zijn en morgen ga ik met iemand uit City een heuse eilandtocht op de motor maken. Erg leuk, ik moet toch eerlijk bekennen dat achterop één of ander voertuig zitten terwijl iemand anders rijdt, één van mijn heimelijke genoegens is. Wind door je haren, en gaan. Ik zal maar eens proberen om wat foto’s te maken, ik verzaak een beetje met de foto’s…

Ayo!