Makamba's

We zijn aangekomen bij Lac Bay. Jimmy parkeert de scooter ergens onder een boom en ik stap af. Gedurende deze tocht ben ik gewend geraakt aan het overal stoppen, voor een tik ‘m aan met een bekende, een praatje her en der of een biertje in een snèk. Maar nu zijn we echt ergens. Onder een enorme boom, die een volledige tuinset in de schaduw zet, zitten Jimmy’s oom en tante en diens buren. Jimmy begint in (voor mij) rap Papiaments uit te leggen hoe we aan de scooter komen. We hadden in eerste instantie een quad willen huren om een dagje mee te crossen over het eiland, maar kregen deze niet mee omdat we geen creditcard konden, of eigenlijk wilden, overleggen. Voor de scooter, die we bij een ander bedrijf gehuurd hadden, was dit niet vereist. De buurman blijkt de man van het verhuurbedrijf goed te kennen en zegt dat we hem hadden moeten bellen, dan had hij wat kunnen regelen. Zo gaat dat hier. Ondertussen ben ik gaan zitten. Jimmy’s oom stelt me een vraag in het Papiaments. Ik kan inmiddels vloeiend en accentloos antwoorden dat ik geen Papiaments spreek. "Ik haat Nederlands spreken". Jimmy's oom schudt zijn hoofd en herhaalt zijn woorden met nadruk: "ik haat Nederlands spreken". Enigszins van mijn stuk gebracht kijk ik hem aan. Hoewel ik weet dat deze sentimenten leven, en zelfs zeer sterk zijn, ben ik er nog niet op een dusdanige directe manier mee geconfronteerd. Maar ik heb vaker met dit bijltje gehakt, besluit ik. Als jeugdhulpverlener werd ik ook niet altijd met open armen ontvangen. Dus daarom zeg ik wat ‘ie waarschijnlijk het allerminst verwacht, namelijk dat ik het maar al te goed snap. De rest van het gezelschap mengt zich in het gesprek. Zij leggen me uit dat het gros van de Makamaba’s (Nederlanders worden in dit gezelschap principieel en constant Makamba’s - betekent letterlijk 'indringer' - genoemd, ...in deze context een scheldnaam) zich niet aanpast, maar doet en laat zonder enige vorm van respect voor de Bonairiaanse cultuur en diens normen en waarden, en zelfs na jaren op het eiland gewoond te hebben nog geen woord Papiaments spreekt. "Ze zijn arrogant en ze gedragen zich alsof ze superieur zijn aan ons, als kolonisatoren", besluit Jimmy’s oom. "Ik houd niet van Makamba’s, ik houd er niet van". Het is voor mij geen nieuwe informatie en ik moet bekennen dat ze gelijk hebben. Ook ik spreek veel Nederlanders die simpelweg van mening zijn geen rekening te hoeven houden met de Bonairianen, omdat zij zich op Nederlands grondgebied bevinden. Het feit dat Bonaire straks een (bijzondere) Nederlandse gemeente wordt, maakt dit gevoel voor velen alleen maar sterker. De Bonairianen hebben het gevoel eindelijk onder het juk van Curaçao uit te komen, maar nu te maken krijgen met een nieuwe onderdrukker - de voormalig kolonisator nota bene. Vooral de Nederlandse wetgeving die op termijn op het eiland ingevoerd zal gaan worden, en de toenemende migratie van Makamba's, maakt een hoop angst en boosheid los. Nadat ik de groep uitgelegd heb wat ik kom doen op het eiland, knikken ze goedkeurend. Dat is precies wat Bonaire nodig heeft, iemand die kijkt en luistert. Echt luistert. Ik vraag me af of het dan eigenlijk niet jammer is dat het gedaan wordt door een Makamba, maar die vraag stel ik liever niet. Ik probeer een beetje Papiaments mee te spreken en dat wordt gewaardeerd. "Je bent welkom", verzucht Jimmy’s oom uiteindelijk. Ik krijg een grote kom vissensoep (van zojuist door hemzelf gevangen vis!) met funchi, aardappelen en gestoofde vis. En natuurlijk een Polar-biertje. Ik ben geen gemakkelijke eter, helemaal niet als het op vis aankomt, en dan al helemaal niet als deze vis nog lijkt op een vis. Maar ik kan mijn net verworven toegang en het groeiende vertrouwen niet schaden, dus eet ik alles netjes op en neem zelfs nog een tweede ronde aan. En dan blijkt het ook allemaal best mee te vallen. Na een uurtje stap ik weer bij Jimmy achterop de scooter. Er wordt nog geroepen dat ik van ‘het goede soort’ ben en ik word uitgenodigd voor een barbecue binnenkort. Tenminste, dat geloof ik. Jimmy benadrukt het nog even voor we wegrijden: “je hebt nu een afspraak met ze hè, dushi! Niet vergeten!"